Słownik terminologii pogodowej został stworzony przy użyciu: słownika Polskich Łowców Burz, Wikipedii, książki "Słownik Meteorologiczny" autorstwa Tadeusza Niedźwiedzia oraz wiedzy własnej.
Poszczególne wyjaśnienia przygotowali: Michał Kurzak, Michał Borwik, Michał Chimkowski, Jakub Pławski oraz Jakub Maciejak.

Anvil Crawler
Anvil Crawler

Anvil Crawler to wyładowanie atmosferyczne wewnątrz-chmurowe, które występuje na powierzchni chmury burzowej, rozchodząc się w szczególności wzdłuż kowadła burzowego, zachowuje przy tym zapierający dech w piersiach widok.

Arcus
Arcus

Arcus (Cumulonimbus arcus) - ang. shelf cloud, pol. wał szkwałowy - to forma występująca zazwyczaj na czele chmury macierzystej (najczęściej komórki burzowej). Swoim wyglądem przypomina poziomy wał (stąd nazwa). Miejscem jej powstania jest granica ciepłego, wznoszącego się powietrza i chłodnego, opadającego (prądów wstępujących i zstępujących). Po jej nasunięciu się nad dany obszar zazwyczaj można zaobserwować porywisty wiatr (który nazywany jest szkwałem).

Bow Echo
Bow Echo

źródło. radar-opadow.pl
Bow echo to sygnatura radarowa w kształcie łuku (wybrzuszenie), występuje zwykle na czele wielokomórkowych układów burzowych (tzw. MCS), jego obecność świadczy o występowaniu silnego prądu zstępującego, czyli bardzo silnych podmuchów wiatru.

Burza pulsacyjna
Burza pulsacyjna

Burza pulsacyjna to rodzaj burzy, który cechuje się krótkim czasem trwania, lecz dużą intensywnością, zazywczaj po 20-30 minutach burza pulsacyjna traci na sile przekształcając się w zwykłą komórkę opadową, często powstaje w środowisku dużej chwiejności troposfery i słabych uskoków wiatru.

Burza wielokomórkowa
Burza wielokomórkowa

Burza wielokomórkowa (eng. multicell) to forma burzy składająca się kilku lub kilkunastu większych bądź mniejszych komórek burzowych, które w późniejszym stadium mogą przekształcić się choćby w liniowy układ burzowy. Burze wielokomórkowe są niebezpieczne ze względu na ich rozległość, w związku z tym są w stanie generować spore opady deszczu, lecz także inne groźne zjawiska. Teoretycznie większość burz na ziemii przyjmuję formę burzy wielokomórkowej.

Burze adwekcyjne
Burze adwekcyjne

Burze adwekcyjne to rodzaj burz wewnątrzmasowych. Często tworzą się po przejściu chłodnego frontu atmosferycznego. Powstają podczas spotkania powietrza ciepłego i wilgotnego z zimnym (zwykle polarno-morskim) . Najczęściej występują w okresie jesienno-wiosennym, ale mogą pojawiać się także zimą. Mogą przybierać formę zorganizowanych układów wielokomórkowych, często z wbudowanymi liniami szkwału, które niosą ze sobą porywisty wiatr, sprzyjający pojawianiu się szkód materialnych. Na czele chmury burzowej powstają wtedy zazwyczaj malownicze wały szkwałowe. Z powodu niskiego położenia izotermy 0°C niosą ze sobą sporą szansę na pojawienie się opadu gradu, nie jest on wtedy jednak zbyt duży. W warunkach dużej chwiejności i podwyższonych wskaźników kinematycznych, a także "intensywnej operacji słonecznej" istnieje także szansa na pojawienie się słabej trąby powietrznej.

Burze frontowe
Burze frontowe

Burze frontowe powstają na styku dwóch skrajnie różniących się mas powietrza, mianowicie chłodnej i ciepłej masy, najczęściej podczas wypierania cieplejszego powietrza przez te chłodniejsze. Burze te mają gwałtowny przebieg. Dzielą się na burze frontu chłodnego oraz burze frontu ciepłego. Dosyć często na czele chłodnego frontu tworzy się układ w formie MCS (Mezoskalowy Układ Konwekcyjny), który może nieść ze sobą zagrożenie niszczącymi porywami wiatru, opadem dużego gradu, a także nawalnych opadów deszczu.

Burze termiczne
Burze termiczne

Burze termiczne powstają w gorących i chwiejnych masach powietrza, głównie latem w drugiej części dnia, ale w ramach konwekcji uniesionej także w nocy. Burze te najczęściej mają postać pojedynczych i stacjonarnych komórek. Wierzchołki chmur Cumulonimbus osiągają wysokość nawet 15 km. Głównym zagrożeniem z ich strony są nawalne opady deszczu, duże opady gradu, a także niszczące porywy wiatru (tzw. zjawisko downburst/microburst).

Burze wewnątrzmasowe
Burze wewnątrzmasowe

Burze wewnątrzmasowe to burze niezwiązane z żadnym frontem atmosferycznym. Najczęściej powstają w ciepłe i wilgotne dni, a najczęstszym okresem ich powstawania są godziny okołopołudniowe. Są one związane z oddawaniem ciepła do atmosfery przez grunt. Nie tworzą zorganizowanych struktur. Zanikają najczęściej po zachodzie słońca. Mogą generować silne zjawiska takie jak grad, czy choćby porywy wiatru prostoliniowego.

BWER
BWER

BWER to tzw. obszar słabego echa, to sygnatura radarowa spotykana w superkomórkach burzowych, jest to lokalny obszar o słabszej odbiciwości, sygnalizuje występowanie silnego prądu wstępującego, dzięki BWER jesteśmy w stanie określić przybliżone położenie mezocyklonu czyli właśnie kolumny prądu wstępującego.

Cape
Cape
CAPE, dosłownie jest to energia potencjalna dostępna drogą konwekcyjną, jest to jeden z parametrów dzięki któremu jesteśmy w stanie określić jak chwiejna i niestabilna jest troposfera, w teorii im wyższa wartość CAPE tym większe ryzyko do powstania silnych burz, jednak należy pamiętać, że to tylko jeden z wielu czynników i czasami silne burze mogą się rozwinąć przy małych wartościach CAPE.

Chmura rotorowa
Chmura rotorowa

Chmura rotorowa (ang. roll cloud) - chmura ta przypomina swoim wyglądem rolkę. Jest bardzo rzadkim zjawiskiem, zazwyczaj występuje na czele frontu burzowego lub chłodnego.

Chmura stropowa
Chmura stropowa

Chmura stropowa (ang. Wall Cloud) to nisko zawieszona nad ziemią, rotująca zgodnie z ruchem wskazówek chmura burzowa. Jest ona jednocześnie potwierdzeniem obecności mezocyklonu w burzy superkomórkowej. Im silniej rotująca chmura tym z silniejszym mezocyklonem mamy do czynienia. Warto dodać, że niektóre chmury stropowe nie wykazują cech rotacji. W momencie silnej rotacji istnieje spore ryzyko zejścia tzw. trąby powietrznej. Chmura stropowa występuje w tylnej części burzy i jest wolna od opadów atmosferycznych. Może być zwiastunem występowania silnego prądu wstępującego.

Chmura szelfowa
Chmura szelfowa

Chmura szelfowa (inaczej wał szkwałowy) - jest to chmura przypominająca poziomy klin. Pojawia się zazwyczaj na czele zorganizowanego systemu burzowego. Czasami występuje też na przodzie chłodnego frontu. Często po przejściu tej chmury następuje nagły, bardzo silny wiatr, intensywne opady deszczu, a także gradu. Jeśli zobaczymy taką chmurę oraz towarzyszące jej wyładowania atmosferyczne, należy jak najszybciej poszukać schronienia.

CIN
CIN
CIN (ang. Convective Inhibition) - to parametr, który pozwala na ocenę ilości energii, która wstrzymuje rozwój konwekcji w atmosferze. Im wyższa energia hamowania, tym większe prawdopodobieństwo, że konwekcja zostanie zduszona i nie powstaną ewentualne komórki burzowe. Parametr przyjmuje ujemne wartości - im niższa jego wartość, tym większa energia hamująca konwekcję.

Cirrus
Cirrus

Cirrus to rodzaj chmury pierzastej, należy do chmur piętra wysokiego. W Europie chmura ta występuje na wysokości 6-12 km. Cirrusy powstają z rozpadu smug kondensacyjnych, wraz ze zbliżających się frontem ciepłym lub podczas napływu chłodnego powietrza z północy lub północnego zachodu. Przypomina rozlane mleko. Kształt chmury uzależniony jest od różnych prędkości wiatru na poszczególnych wysokościach. Istnieją różne odmiany cirrusa: włókniste, haczykowate, gęste, promieniste czy potargane. Bardzo często wraz z ich występowanie występuje zjawisko optyczne typu halo.

Cumulonimbus
Cumulonimbus

Cumulonimbus to gęsta, chmura pionowa, powstająca z pary wodnej przenoszonej przez silne prądy wstępujące. Cumulonimbus może tworzyć się samodzielnie lub w skupiskach. Chmury te mogą wytwarzać błyskawice i inne niebezpieczne warunki pogodowe, takie jak tornada i grad. Cumulonimbus postępuje z nadmiernie rozwiniętych chmur cumulus congestus i może dalej rozwijać się jako choćby część superkomórki.

Cumulus
Cumulus

Cumulus to chmura kłębiasta złożona z cząsteczek skondensowanej pary wodnej, powstaje na wysokości 2,5km. Powstają w skutek prądów wstępujących, najczęściej w ciepły i słoneczny dzień, są stosunkowo niewielkie. Często przekształcają się w cumulonimbusy, bądź również współistnieją wraz z nimi. Ich rodzaje to: fractus, humilis, congentus.

Cyklogeneza
Cyklogeneza
Cyklogeneza – Termin meteorologiczny określający proces tworzenia się ośrodka niżowego, niżu. Odwrotnością Cyklogenezy jest proces Cyklolizy.

Cyrkulacja strefowa
Cyrkulacja strefowa
Cyrkulacja strefowa (inaczej zachodnia) to typ cyrkulacji, w której spływ mas powietrza odbywa się z kierunku zachodniego w kierunku wschodnim. Cyrkulacja ta jest odwrotnością cyrkulacji południkowej. Wędrówka ośrodków niżowych odbywa się z zachodu Europy w kierunku wschodniej Europy gdzie ulegają one procesowi cyklolizy (zanik). Ten typ cyrkulacji w Polsce gwarantuje ciepłe, wilgotne oraz wietrzne zimy, a w okresie letnim warunkuje powstawanie groźniejszych burz tj.: zaciąganie mocno rozgrzanych i wilgotnych mas powietrza oraz szybkie ich wyparcie przez front chłodny. Intensywność cyrkulacji strefowej jest badana poprzez wyznaczanie wskaźnika cyrkulacyjnego NAO.

Derecho
Derecho

Derecho to obejmująca duży obszar, długotrwała burza wiatrowa, która spełnia określone warunki. Musi pozostawiać ciągły pas zniszczeń o długości co najmniej 463km, a w wielu miejscach produkuje wiatry o prędkości większej niż 26m/s (dodatkowo w co najmniej trzech miejscach o prędkości co najmniej 33m/s - te miejsca muszą być oddalone o co najmniej 74km). Istnieje kilka typów derecho: progresywne (zazwyczaj jedno długotrwałe bow echo - duża niestabilność i dynamika w atmosferze), seryjne (rozległy szkwał, kilka bow echo, LEWP - duża niestabilność i dynamika przy wspomaganiu głębokiego układu niskiego ciśnienia) oraz hybrydowe (połączenie dwóch powyższych).

Długa fala
Długa fala
Długa fala to obszar obniżonego geopotencjału przybierający kształt wydłużonej fali. Oś fali najczęściej skierowana jest z północy na południe lecz może być odchylona w innym kierunku i pod różnym kątem. Ze względu na swoje znaczne rozmiary dolina geopotencjału zwana inaczej długą falą górną wpływa przez dłuższy okres czasu na procesy pogodotwórcze.

Downburst
Downburst

Downburst to zjawisko silnego, nagłego uwolnienia bezpośrednio z komórki burzowej kolumny wychłodzonego prądu zstępującego, często połączonego z opadami deszczu. Proces ten możemy inaczej nazwać zjawiskiem wiatru prostoliniowego, z tym że w przypadku downburstu obszar oddziaływania prądu zstępującego musi być większy niż 4km2. Wyróżniamy zarówno rodzaj suchego jaki wilgotnego downburstu. Niestety zjawisko to, ze względu na swoją intensywność dość często powoduje znaczne szkody materialne. Przykładem może być choćby doszczętnie powalony las w Borach Tucholskich.

Dust devil
Dust devil

Dust devil to wir powietrza, który powstaje głównie podczas bezchmurnej pogody, w wyniku silnego nagrzania się powierzchni ziemi, powstaje dosyć duży gradient pionowy temperatury co prowadzi do powstania silnych procesów konwekcyjnych w tym do ruchu wirowego powietrza.

Dywergencja wiatru
Dywergencja wiatru

Dywergencja wiatru to przeciwieństwo konwergencji wiatru, czyli zbieżności wektorów wiatru wiejącego na poszczególnym obszarze. Tak więc dywergencja wiatru to rozbieżność wektorów wiatru wiejącego na danym terenie. Obrazuje to fotografia powyżej.

EL
EL
EL (ang. Equilibrium Level, pol. poziom równowagi)- to wysokość, na której temperatura unoszącej się masy powietrza wyrównuje się z temperaturą otoczenia; w praktyce oznacza to przybliżoną wysokość, do której może wypiętrzyć się chmura burzowa (gdy prądy wstępujące są wystarczająco silne bariera może zostać przebita, tworząc overshooting top).

EML
EML
EML (Elevated Mixed Layer) to zjawisko meteorologiczne, które występuje w środkowej troposferze. Termin ten określa spływ suchej oraz mocno rozgrzanej masy powietrza do środkowej troposfery. Napływ takiej masy determinuje wystąpienie inwersji nakrywającej, która utrudnia rozwój burz. Zatem możemy stwierdzić, że zjawisko EML oraz inwersja nakrywająca są wobec siebie współzależne.

Front atmosferyczny
Front atmosferyczny

Front atmosferyczny to strefa przejściowa oddzielająca różne masy powietrza. Istnieją cztery rodzaje frontów atmosferycznych - ciepły (ciepłe powietrze nasuwa się na chłodne), chłodny (chłodne powietrze wciska się pod ciepłe), zokludowany (połączenie frontu ciepłego z doganiającym chłodnym) oraz stacjonarny (gdy front się nie przemieszcza). Frontom chłodnym towarzyszą zazwyczaj chmury kłębiaste deszczowe (jego istnienie ważne jest więc przy prognozowaniu burz frontowych).

Funnel cloud
Funnel cloud

Funnel cloud (pol. lej kondensacyjny) jest to fragment chmury w kształcie leja, w którym następuje rotacja. Określenie to ma miejsce w chwili, gdy zalążek nie dotyka ziemi. W sytuacji, kiedy lej ma kontakt z ziemią, nazywany jest trąbą powietrzną (ang. tornado).

Głęboka konwekcja
Głęboka konwekcja

Głęboka konwekcja to sformułowanie oznaczające w praktyce fakt, że chmura powstała w wyniku konwekcji może się rozbudować na tyle, żeby oddawać wyładowania atmosferyczne.

Gustnado
Gustnado

Gustnado (inaczej tornado pyłowe) to krótkotrwały, płytko wirujący na powierzchni wir, który powstaje w wyniku rozwoju linii szkwałowej. Gustnada nie są związane z obecnością mezocyklonu w komórce burzowej. Bardzo silne porywy wiatru powodują podnoszenie z ziemi cząsteczek pyłu lub kurzu. Gustnado ma niewiele wspólnego z tornadami strukturalnie lub dynamicznie w odniesieniu do rozwoju pionowego, intensywności, długowieczności lub procesu formowania - ponieważ klasyczne tornada są związane z mezocyklonami. Przeciętny gustnado trwa od kilku sekund do kilku minut. Większość z nich ma wiatry równoważne tornadom EF0 lub EF1 (około 177 km/h) i są często mylone z tornadami. Jednak w przeciwieństwie do tornad, obracająca się kolumna powietrza w gustnadach zwykle nie rozciąga się aż do podstawy chmury burzowej.

Hook echo
Hook echo

Hook echo to sygnatura radarowa w kształcie haka, która pojawia się głównie w południowej części superkomórki burzowej, może świadczyć o podwyższonym ryzyku wystąpienia tornada.

Inwersja nakrywająca
Inwersja nakrywająca
Inwersja nakrywająca to jeden z typów inwersji temperatury, który występuje podczas spływu chwiejnych oraz rozgrzanych mas powietrza zwrotnikowego. Wraz z wzrostem wysokości masa powietrza ochładza się zgodnie z występującym gradientem sucho bądź wilgotno adiabatycznym. Na pewnej wysokości izobarycznej (zwykle pomiędzy 900-800 Hpa) znajduje intruzja cieplejszej od otoczenia masy powietrza, która hamuje rozbudowę pionową chmur w godzinach dziennych. Wraz z upływem godzin warstwa inwersyjna ustępuje umożliwiając szybki i gwałtowny rozwój konwekcji.

Izolowana konwekcja
Izolowana konwekcja

Izolowana konwekcja to sformułowanie oznaczające, że komórki konwekcyjne będą rozproszone, izolowane, nazywana również dyskretnym trybem konwekcji.

Kierunkowy uskok wiatru
Kierunkowy uskok wiatru
Kierunkowy uskok wiatru to zmiana kierunku wiatru wraz z wysokością, pomaga w lepszej organizacji ośrodków burzowych, zwłaszcza w procesie powstawania superkomórek burzowych, a także wzmacnia ryzyko powstania mezocyklonalnej trąby powietrznej.

Konwekcja insolacyjna
Konwekcja insolacyjna
Konwekcja insolacyjna to termin określający ruchy pionowe powietrza w atmosferze powstałe na skutek dziennej insolacji słonecznej. W przypadku konwekcji insolacyjnej ruchy pionowe powietrza zanikają wraz z ograniczeniem docierania promieniowania krótkofalowego od słońca (zachód słońca). Cząstka powietrza (termala) jest unoszona z poziomu gruntu ze względu na różnicę temperatury powodowaną przez dopływ promieniowania krótkofalowego.

Konwekcja uniesiona
Konwekcja uniesiona
Konwekcja uniesiona to tryb kowekcji z którym mamy do czynienia zazwyczaj w godzinach nocnych, w takiej sytuacji cząstka powietrza unosi się nie bezpośrednio z powierzchni ziemi,a z pewnej wysokości (np. 1km nad ziemią), dzieje się tak gdy wartswa przyziemna jest wychłodzona, a wyżej znajduję cię cieplejsza masa powietrza

Krótka fala
Krótka fala
Krótka fala to obszar obniżonego geopotencjału, który cechuje się płytszą oraz słabszą doliną geopotencjału. W obrębie krótkiej fali górnej zazwyczaj na prawej krawędzi tworzą się silniejsze zaburzenie wiatrowe (nagłe i krótkotrwałe nasilenie się wiatru w środkowej i dolnej troposferze). W momencie gdy takie zaburzenie wiatrowe napotyka obszar z korzystniejszymi warunkami do rozwoju konwekcji możemy zaobserwować tendencję do powstawania burz na czole takiej fali wiatrowej. Krótka fala górna odmiennie do długiej fali górnej cechuje krótszy okres trwania procesów pogodotwórczych.

LEWP
LEWP
LEWP (ang. Line Echo Wave Pattern - liniowe echo fali) - to sygnatura radarowa, którą charakteryzuje mocne wygięcie na linii szkwałowej. Gdy pojawi się taki wzorzec istnieje spore ryzyko wystąpienia gwałtownych, niszczących porywów wiatru lub trąb powietrznych.

Mammatus
Mammatus

Mammatus to wypukłości znajdujące się w dolnej części chmury burzowej. Najczęściej pojawiają się przy chmurach typu stratocumulus oraz cumulonimbus. Związane są z ruchami powietrza w górnej części troposfery. Swoim wyglądem przypominają wymiona krowy.

MCC
MCC
MCC (Mesoscale Convective Complex) to termin określający rozległą burzę o wymiarach poziomych sięgających kilkuset kilometrów i silnej rozbudowie pionowej. Warto również wspomnieć, że burze typu MCC zaliczamy do zjawisk mezoskalowych i czas ich trwania może dochodzić do kilku/kilkunastu godzin. Burze MCC cechują się dobrym stopniem organizacji.

MCS
MCS

MCS (eng. Mesoscale convective system) inaczej Mezoskalowy system konwekcyjny. Jak sama nazwa nazwa wskazuje to rodzaj burzy dotyczący rozległego obszaru. W porównaniu do Polskich realiów może mieć wielkość jednego bądź kilku województw, czasami swoją wielkością obejmuje pół kraju. Mezoskalowy system konwekcyjny tworzy się pod wpływem złożenia wielu czynników jak choćby wysoka chwiejność termodynamiczna, wysoki uskok prędkościowy jak i kierunkowy wiatru. Oprócz tego ważne są takie czynniki jak spora wodność troposfery, odpowiedni gradient pionowy temperatury oraz inne mezoskalowe czynniki wspomagające rozwój konwekcji. Jest to system burzowy złożony z wielu zorganizowanych komórek burzowych, zazwyczaj superkomórek, połączony w jeden rozległy klaster. MCS dość często ma charakter liniowy (min. formacja QLCS). Na jego czele może dojść do wykształcenia się sygnatury Bow Echo, wskazującej na bardzo silne porywy wiatru. Mezoskalowy System Konwekcyjny to jeden z najgroźniejszych typów burz na ziemi, bowiem zazwyczaj powoduje spore straty materialne, w związku z występowaniem bardzo silnych porywów wiatru (możliwe superkomórkowe tornada) intensywnych i długotrwałych opadów deszczu oraz opadów bardzo dużego gradu. Takie rozległe systemu burzowe trwają często kilka do kilkunastu godzin, przemierzając przy tym spore obszary.

Mezocyklon
Mezocyklon

Mezocyklon to inaczej rotujący prąd wstępujący. Występuje on zwykle w południowo-zachodniej części burzy superkomórkowej. Spełnia zadanie silnika napędowego każdej superkomórki, bowiem jest odpowiedzialna za dostarczenie paliwa do serca superkomórki tzn. korzystnych warunków. Rotujący prąd wstępujący powstaje w warunkach silnego nagromadzenia się wilgoci w warstwie przyziemnej, oprócz tego ważny jest też pionowy uskok prędkościowy jak i kierunkowy. Obecność mezocyklonu potwierdza występująca razem z nim chmura stropowa (tzw. Wall Cloud). Silny mezocyklon determinuje długo żywotność każdej superkomórki. Oprócz tego mezocyklon jest ważnym czynnikiem, która musi spełnić superkomórka, aby doszło do rozwoju trąby powietrznej.

Microburst
Microburst

Microburst to zjawisko różniące się od zjawiska downburstu tym, że wiatr prostoliniowy występuje na mniejszym obszarze.

Orografia terenu
Orografia terenu
Orografia terenu to termin określający ukształtowanie terenu. W przypadku występowania pagórków, wysoczyzn, wyżyn, pogórza i gór obserwujemy działanie wymuszania orograficznego, które pozytywnie wpływa na ruchy pionowe powietrza.

Outflow boundary
Outflow boundary
Outflow boundary (pol. granica wypływu) - granica, widoczna na skanach radarowych, oddzielająca powietrze burzowe od otaczającego układ. Obserwator znajdujący się pod jej wpływem doświadczy zmiany prędkości i kierunku wiatru oraz spadku temperatury powietrza. Nierzadkim zjawiskiem jest również formowanie się kolejnych zjawisk burzowych, które wykształcają się właśnie na granicy wypływu.

Overshooting Top
Overshooting Top

Overshooting Top (przestrzelenie wierzchołka) to termin meteorologiczny określający miejsce przebicia się prądu wstępującego ponad kowadło burzowe. Zjawisko Overshooting Top świadczy o silnym i trwałym prądzie wstępującym oraz obrazuje punkt burzy gdzie panuje najniższa temperatura wierzchołka. Jest on również cechą świadczącą o możliwości wystąpienia superkomórki burzowej.

Pileus
Pileus

Pileus jest małą, poziomą chmurą soczewkową pojawiającą się ponad chmurą cumulus lub cumulonimbus, przypominającą czapeczkę. Chmury Pileus są często krótkotrwałe, a główna chmura pod nimi unosi się przez konwekcję, aby je pochłonąć. Powstają one z silnego wiatru na niższych wysokościach, działającego na wilgotne powietrze powyżej, powodując ochłodzenie powietrza do punktu rosy.

Pionowy gradient temperatury
Pionowy gradient temperatury
Pionowy gradient temperatury to różnica temperatury pomiędzy dwoma warstwami w troposferze, przypadająca na jednostkę wysokości (*C/100m), gradient umożliwia ustalenie stanu równowagi w atmosferze

Prąd strumieniowy
Prąd strumieniowy
Prąd strumieniowy (ang. jet stream) jest to intensywny strumień mas powietrza przenoszący je z zachodu na wschód. Charakteryzuje się wysoką prędkością wiatrów występującą na wysokości ok. 10km nad Ziemią (osiągającą nawet 500km/h). Jet stream formuje się między sąsiadującymi masami powietrza o dużej różnicy temperatur.

Prąd wstępujący
Prąd wstępujący
Prąd wstępujący to najczęściej słup rozgrzanego, chwiejnego i niestabilnego powietrza unoszący się do góry. Powietrze to następnie ulega skondensowaniu przez co dochodzi do rozwoju chmury typu Cumulus. Następnie możliwy jest rozwój chmury Cumulonimbus, którą można nazwać pełnoprawnie komórką burzową. Silny prąd wstępujący determinuje rozwój groźnych zjawisk towarzyszących burzom.

Prąd zstępujący
Prąd zstępujący

Prąd zstępujący to zazwyczaj niewielki słup chłodnego powietrza zgromadzonego w komórce konwekcyjnej. Często prąd zstępujący występuje w formie zjawiska downburst lub microburst, stąd też łączony jest z opadami deszczu.

QLCS
QLCS

QLCS (ang. Quasi Linear Convective System - pol. quasi-liniowy system konwekcyjny) - to burza wielokomórkowa w postaci liniowej, formująca się wzdłuż lub przed chłodnym frontem atmosferycznym, obejmująca swoim zasięgiem znaczny obszar. Z reguły posiada wbudowaną linię szkwałową.

Radiosondaż
Radiosondaż
Radiosondaż to metoda pomiaru meteorologicznego dostarczająca informacji o pionowym rozkładzie wybranych elementów meteorologicznych. Badanie to prowadzone jest za pomocą sondy umieszczonej w balonie aerologicznym. Pomiary, które otrzymujemy za pomocą tego badania odzwierciedlają aktualny stan troposfery.

Scud cloud
Scud cloud

Scud cloud to chmury, które często występują u podstawy chmur burzowych. Są one postrzępione oraz niewielkich rozmiarów. Można je zauważyć podczas przechodzenia chmury szelfowej, ale także podczas przemieszczania się chłodnego frontu atmosferycznego.

Stopa opadowa
Stopa opadowa

Stopa opadowa - ang. rain foot (sformułowanie potoczne) - wybrzuszenie w dolnej części smug opadowych, rozchodzące się na boki. Zazwyczaj jest oznaką występowania silnych, prostoliniowych porywów wiatru, połączonych z masywnymi opadami deszczu (lub gradu). Charakterystycznym zjawiskiem powiązanym ze stopą opadową jest wet microburst.

Superkomórka burzowa
Superkomórka burzowa

Superkomórka burzowa to zdecydowanie najgroźniejszy rodzaj burzy na ziemi. Cechuję ją z pewnością niezwykły dynamizm. Superkomórka potrafi przybierać kilka form, a więc wyróżniamy: superkomórkę prawoskrętną, lewoskrętną, klasyczną, mini, wysokoopadową oraz niskoopadową. Każda z tych burz posiada inne cechy. Mimo to każda z superkomórek posiada jedną wspólną cechę. Mianowicie mezocyklon, czyli rotujący prąd wstępujący, zapewniający superkomórce duże ilości energii. Energia ta jest następnie uwalniana za pomocą niezwykle silnego prądu zstępującego. Samą superkomórkę można rozpoznać na zobrazowaniach radarowych za pomocą kilku sygnatur min. Hook Echo (hak), BWER czy V-Notch. Oprócz tego można użyć jeszcze zdjęć satelitarnych, na których możemy zauważyć tzw. Overshooting Top, oznacza to że superkomórka została wypiętrzona na dużą wysokość (w Polsce to około 17-18km, zależnie od pory roku). Gołym okiem też możemy zauważyć superkomórkę, bowiem mezocyklon jest ściśle powiązany z chmurą stropową (ang. Wall cloud).

Superkomórka lewoskrętna
Superkomórka lewoskrętna

To rodzaj superkomórki burzowej, która w odróżnieniu od klasycznej superkomórki ma specyficzny tor przemieszczania się. Bowiem superkomórka ta w trakcie swojej wędrówki odbija znacznie na lewo względem innych burz. To sprawia, że dość łatwo ją odróżnić.

Superkomórka niskoopadowa
Superkomórka niskoopadowa

Jak sama nazwa wskazuje to rodzaj superkomórki, w której mamy do czynienia z niewielką ilością opadów. Jest to burza bardzo podobna do klasycznej odmiany superkomórki. Mimo to potrafi wygenerować niszczące zjawiska jak opady dużego gradu czy silne porywy wiatru prostoliniowego. Chmura stropowa superkomórki typu LP jest bardzo dobrze widoczna, odizolowana od rdzenia. Dlatego też w przypadku rozwoju trąby powietrznej jest ona bardziej uwidoczniona, co zwiększa szanse na ostrzeżenie przed niebezpiecznym zjawiskiem. Choć dość trudno odróżnić ją na radarach od klasycznej superkomórki.

Superkomórka prawoskrętna
Superkomórka prawoskrętna

To rodzaj superkomórki burzowej, która w odróżnieniu od klasycznej superkomórki ma specyficzny tor przemieszczania się. Bowiem superkomórka ta w trakcie swojej wędrówki odbija znacznie na prawo względem innych burz. To sprawia, że dość łatwo ją odróżnić.

Superkomórka wysokoopadowa
Superkomórka wysokoopadowa

Superkomórka wysokoopadowa (HP) to z pewnością najsilniejsza superkomórka ze wszystkich występujących na świecie. W odróżnieniu od innych potrafi wygenerować wiele silnych zjawisk jednocześnie. Główną cechą tego rodzaju superkomórki są jak sama nazwa na to wskazuje intensywne opady deszczu. Rdzeń opadowy superkomórki typu HP jest naprawdę masywny oraz mało przejrzysty. Z tego względu istnieje niewielka szansa na dostrzeżenie rotującego prądu wstępującego tzw. mezocyklonu, w przedniej części burzy. Oprócz opadów deszczu mogą pojawić się też opady bardzo dużego gradu. Należy również uważać na dużą możliwość wystąpienia zjawiska wiatru prostoliniowego typu downburst lub microburst. Również może wygenerować tornado, często zasłonięte rdzeniem opadowym. Dlatego superkomórki wysokoopadowe traktuje się jako te najniebezpieczniejsze.

Trąba lądowa
Trąba lądowa

Trąba lądowa (tzw. landspout) to trąba powietrzna, która nie jest związana z mezocyklonem, może powstać u podstawy zwykłej chmury Cumulus Congestus, występuje często w pobliżu lokalnych stref zbieżności wiatru.

Training storms
Training storms
Training storms to tzw. przechodzenie kilku ośrodków burzowych jeden za drugim nad tym samym miejscem, często występuje w pobliżu tzw. anafrontów czyli wtedy gdy kierunek wiatru jest równoległy do linii frontu, układ training storms może powodować nadmierne sumy opadowe i doprowadzać do tzw. powodzi błyskawicznych

Uskok prędkościowy wiatru
Uskok prędkościowy wiatru
Uskok prędkościowy wiatru oznacza zmianę prędkości wiatru wraz ze zmianą wysokości. Jest to ważny wskaźnik w ocenie potencjału zjawisk konwekcyjnych i z reguły im większe wartości uskoków, tym bardziej zorganizowane i niebezpieczne formy mogą przyjąć burze. W standardowej ocenie potencjału wykorzystuje się najczęściej uskok 0-6km (tzw. Deep Layer Shear - DLS) oraz uskok 0-1km (tzw. Low Level Shear - LLS).

V-NOTCH
V-NOTCH
V-NOTCH - jest to sygnatura radarowa w kształcie wcięcia (litery V), pojawia się w przedniej części superkomórki burzowej, świadczy o występowaniu dużej rozbieżności wiatrów w pobliżu mezocyklonu.

Virga
Virga

Virga to forma opadów atmosferycznych, które ze względu na parowanie nie docierają do powierzchni ziemi. Zjawisko virgi można dostrzec najczęściej w trakcie wiosny lub jesieni.

Załadowany karabin
Załadowany karabin
Załadowany karabin to zwyczajowa nazwa specyficznej sytuacji meteorologicznej, w której dochodzi do rozwoju stosunkowo silnych i bardzo silnych zjawisk burzowych. Termin ten określa sytuację, w której obserwujemy napływ silnie rozgrzanego powietrza zwrotnikowego cechującego się znacznie podwyższoną chwiejnością termodynamiczną. Wraz z napływem takiej masy rozwija się zjawisko EML oraz współtowarzysząca inwersja nakrywająca. Wspomniane wyżej zjawiska hamują rozwój konwekcji w dzień przez co nagromadzona energia zostaje wykorzystana i uwolniona dopiero w momencie osłabnięcia warstwy inwersyjnej. W wyniku takiego procesu burze tworzące się w godzinach popołudniowych i wieczornych dysponują znacznie większą energią CAPE.